اسپرینکلر چیست؟ اسپرینکلر آتش نشانی یکی از مهم ترین ابزار مهار آتش در ساختمان به شمار می رود. اسپرینکلر هارنس دارای انواع پایین زن و بالازن و... می باشد.

اسپرینکلر آتش چیست ؟ انواع اسپرینکلر کدام است

هرساله در ایران تعداد زیادی منزل و برج مسکونی به علت آتش سوزی های عمدی و غیر عمدی از بین می روند. یکی از لوازم و قطعاتی که در صورت بروز آتش سوزی در اماکن مسکونی و تجاری می تواند به اطفا حریق کمک کند، اسپرینکلر یا پاشنده آب می باشد. در واقع با بهره گیری از این دستگاه در ساختمان ها، از آتش سوزی و خسارت وارد شدن به وسایل و ساختمان مربوطه جلوگیری خواهد شد. هارنس فایر یکی از پیشگامان تولید اسپریننکلر در ایران می باشد. برای استعلام قیمت و خرید اسپرینکلر می توانید براحتی با کارشناسان مجموعه هارنس فایر ارتباط برقرار کرده و از قیمت اسپرینکلر بصورت لحظه ای مطلع شوید. در ادامه به تعریف اسپرینکلر آتش و مزایا، انواع آن و نصب اسپرینکلر می پردازیم.

 

 

 

اسپرینکلر چیست؟

اسپرینکلر دستگاه یا قطعه ای است که به عنوان آبپاش در ساختمان و اماکن مسکونی عمل می کند. به شکلی که این قطعه به لوله کشی مربوط به آب شهری که در ساختمان ها وجود دارد وصل می شود و در زمان نیاز به آبپاشی در آتشسوزی، این وظیفه را انجام خواهد داد. این قطعه دارای یک حباب شیشه ای است که به گرما حساس می باشد و اینگونه می تواند جریان آب را مهار یا کنترل کند.

همانطور که گفته شد این حباب جریان آب را نگه داشته، تا در زمانی که دمای محیط قسمت مربوطه به دمایی که برای آن حباب طراحی شده است، رسید عمل آبپاشی انجام شود. توجه داشته باشید که بر خلاف تصور افراد بسیاری، اسپرینکلر ها به شکلی کار می کنند که فقط نقطه ای که آتش سوزی در آن ایجاد شده است را آبپاشی می کنند و این موضوع باعث می شود آسیب های احتمالی که امکان دارد به وسایل موجود یا ساختمان توسط آب وارد شود، کاهش یابد.

مزایای استفاده از اسپرینکلر

بهره گیری از اسپرینکلر آتش می تواند فواید و مزایای بسیاری داشته باشد. این موارد به صورت کلی در زیر نام برده و توضیح داده شده است.

1. صرفه جویی در مصرف آب و به صورت کلی انرژی
2. کمتر شدن و کاهش آسیب های آتش سوزی به وجود آمده در ساختمان و جلوگیری از انتشار بیشتر آتش
3. بیشتر شدن ایمنی ساختمان ها و همچنین افزایش امنیت اشخاص داخل اماکن مسکونی و تجاری
4. بیشتر شدن مدت زمان لازم برای خروج افراد از ساختمان در هنگام حریق
5. هزینه مربوط به نصب نسبتا پایین
6. ماندگاری و دوام بیش از 20 سال شبکه اسپرینکلر
7. عدم نیاز سیستم اسپرینکلر به باتری

انواع اسپرینکلر آتش نشانی

اسپرینکلرهای آتش نشانی و سیستم های آنها، انواع مختلفی دارند که در ادامه این موارد را نام برده و مورد بررسی قرار خواهیم داد.

• اسپرینکلر پیش عملگر:

 در این مورد، در زمان ایجاد آتش سوزی، شیر کنترل باز شده و آب به سیستم وارد خواهد شد که این موضوع در نتیجه ارسال سیگنال به وسیله سیستم اعلام می باشد. این مدل بیشتر در بخش هایی به کار می رود که احتمال وارد شدن خسارت به وسایل به وسیله آب وجود دارد.  

• سیستم اسپرینکلر سیلابی:

 در این سیستم در زمان ایجاد آتش سوزی، سیستم اعلام، سیگنال ارسال خواهد کرد و شیر مربوط به کنترل را باز می کند. اینگونه آب وارد سیستم و از اسپرینکلرها خارج خواهد شد. این مدل از سرعت بالایی در تخلیه آب برخوردار می باشد.

• سیستم اسپرینکلر خشک:

در این مدل از اسپلینکلر ها، از هوایی که درون لوله ها قرار دارد بهره گرفته می شود. در زمانی که اسپرینکلر شروع به کار می کند و در حقیقت فعال شده است، این هوا خالی می شود. کاهش و کم شدن فشار موجود در لوله ها، شیر سیستم را باز خواهد کرد و آب به شبکه مربوط به لوله کشی وارد شده و از اسپرینکلر خارج می شود.

• اسپرینکلر آتشنشان تر:

در این مورد، آب که در لوله ها قرار دارد تا پشت اسپرینکلر خواهد آمد و زمانی که آتش سوزی ایجاد شده و دمای آن قسمت افزایش پیدا کرده است، در صورت رسیدن حباب شیشه ای به دمای مشخص، شکسته می شود و اینگونه اسپلینکلر باز خواهد شد و آب پاشی رخ می دهد.

• اسپرینکلر آتش نشانی پایین زن:

یکی از پرفروش ترین انواع اسپرینکلر، اسپرینکلر پایین زن آتش نشانی از قسمت ها و اجزای مختلفی تشکیل شده است. به عبارتی دیگر این محصول از بخش هایی مانند واشر، حباب شیشه ای، دفلکتور و بدنه ساخته می شود. البته به این موضوع دقت داشته باشید که بیشتر قسمت های اسپرینکلر ها با یکدیگر یکسان و مشابه هستند. در واقع اسپرینکلر پایین زن در قسمت سقف و در زیر آن به شکل عمود و به صورتی که روی آن به پایین می باشد، قابل نصب است.  معمولا بیشتر از اسپرینکر پایین زن نسبت به سایر اسپرینکلر ها استفاده می شود و به صورت کلی این محصولات مرسوم تر هستند. پاشش آب در این مدل به شکل رو به پایین می باشد. همچنین دارای بالاترین سرعت پاشش آب نسبت به مدل های دیگر است. این محصولات را می توان بعد از نصب و قرار دادن در محل مورد نظر، مشاهده کرد. به عبارتی دیگر به صورت مخفی در سقف قرار نخواهند گرفت.

• اسپرینکلر آتش نشانی بالا زن

یکی دیگر از اسپرینکلر های آتش که تولید و به مشتریان عرضه می شود اسپرینکلر بالا زن می باشد. این مدل از محصولات به شکل عمود و رو به بالا، بر خلاف اسپرینکلر پایین زن، قابل نصب هستند. زمانی که عملکرد اسپرینکلر پایین زن دارای اختلال باشد، اسپرینکلر بالا زن که دامنه پاشش بالایی دارد، یک انتخاب مناسب خواهد بود. همچنین زمانی که هوای فضای مورد نظر سرد است و در واقع این امکان وجود دارد که لوله ها یخ بزند، بهره گیری از اسپرینکلر بالا زن، مناسب می باشد. علاوه بر موارد ذکر شده در مکان هایی مانند پارکینگ ها که سقف نسبتا کوتاهی دارند نیز، معمولا از اسپرینکلر آتش نشانی بالا زن استفاده خواهد شد تا ماشین هایی که ارتفاع زیادی دارند، دچار خسارت نشوند.

• اسپرینکلر آتش مخفی

یک نوع دیگر از اسپرینکلر ساختمان، اسپرینکلر مخفی می باشد. استفاده از اسپرینکلر آتش نشانی مخفی در مکان ها و فضایی هایی که زیبایی بصری و ظاهر سقف حائز اهمیت است، بیشتر کاربرد دارد. از جمله این مکان ها می توان به هتل ها، پاساژ ها و ساختمان های مسکونی اشاره داشت.

 اسپرینکلرهای هارنس بارنده آبفشان خودکار با حباب شیشه ای هستند که مطابق با استاندارد ها و گواهینامه های داخلی (سازمان ملی استاندارد ایران به شماره 1-22253) و بین المللی مانند CE , VDS ,LPCB ,FM , UL طراحی و تولید شده اند. 

بارنده های آبفشان ( آبپاش ) بایستی مطابق ضوابط بین المللی مانند NFPA یا EN12845 و الزامات سازمان متولی آتش نشانی و نظام مهندسی طراحی و نصب گردند. 
اسپرینکلر ، الگوی پاشش نیم کروی را در زیر صفحه منحرف کننده (خورشیدی یا دفلکتور) خود ایجاد می کنند. 
در شرایط حریق ، حرارت موجب می شود تا مایع در حباب شیشه ای منبسط شده که باعث ترکیدن حباب و رها سازی مکانیزم دقیق آب بندی بارنده شامل فنر ارتجاعی صفحه نشیمن حباب و (Bellevile spring) و پاشش آب می گردد. آب پس از برخورد با دفلکتور با الگوی ثابت و یکنواخت به سمت آتش اسپری می شود که باعث اطفا ویا کنترل حریق می گردد.
اسپرینکلرهای آتش نشانی  هارنس در بسته بندی 100 عددی با تنوع رنگ بندی بدنه و درجه های مختلف حرارتی حباب تولید می شوند.

شرایط و نکات نصب اسپرینکلر در ساختمان

۱- اسپرینکلرهای کار کرده مجاز به نصب در سیستم اطفا حریق نمی باشند و اگر اسپرینکلر ساختمان به هر دلیل از سیستم باز شود نصب مجدد آن مجاز نیست.            

۲- کلیه اجزای استفاده شده در سیستم باید توانایی تحمل حداکثر فشار کاری سیستم که در معرض آن قرار می گیرند را داشته باشند و این فشار نباید کمتر ازpsi  ۱۷۵ ( bar12.1) برای اجزای نصب شده روی زمین و   bar ) ۱۵۰ psi10.4) برای اجزای نصب شده زیر زمین باشند.

۳- کلیه تجهیزات مورد استفاده در نصب سیستم های اسپرینکلر شامل لوله، رابط و اتصالات باید استاندارد یا فهرست شده باشند.

۴- در هنگام نصب اسپرینکلر هر سیستم اسپرینکلر باید به یک شیر کنترل با دسترسی مناسب مجهز شود. محل نصب شیر باید به گونه ای انتخاب شود که تمامی منابع خودکار تأمین آب را کنترل نماید.

 ۵- شیرهای کنترل سیستم اسپرینکلر ساختمان بلند مرتبه باید تحت نظارت باشند تا از باز بودن آنها اطمینان حاصل شده و در صورت بسته بودن سیگنال خطای آن به سیستم اعلام حریق ساختمان ارسال گردد.

۶- هر سیستم اسپرینکلر باید به منظور آگاه سازی افراد درون ساختمان از فعال شدن سیستم به وسیله تشخیص و هشدار جریان مناسب مجهز باشد و اتصال به سیستم اعلام حریق نیز برقرار گردد.

۷- حداقل اختلاف دما بین دمای حداکثر محدوده سقف و دمای کاری بارنده - که بر روی آن حک شده است- می بایست در حدود C °35 باشد.  

۸- در هنگام نصب به زیر بندهای بند ۱۰,۲,۷,۲ از استاندارد 13 NFPA ، مربوط به موانع مسدود کننده الگوی پاشش بارنده توجه کنید.

۹ - لوله ها بایستی قبل از نصب اسپرینکلرها و تجهیزات فلاشینگ شده و از هر گونه آلودگی پاک گردد.

۱۰- در هنگام حمل و نقل کارتن های بارنده دقت عمل لازم را به عمل آورید تا از ضربه، افتادن و تکان های شدید به بارنده جلوگیری به عمل آید. در صورت آسیب به حباب (بالـب) يــا صفحــه منحرف کننده (خورشیدی) از نصب آن خودداری کنید.

۱۱ - قبل از اقدام به نصب، اسپرینکلر چک شود و از سالم بودن حباب ( بالب) ، دفلکتور و سایر قسمت های آن اطمینان حاصل شود.

۱۲ - در هنگام نصب به صورت پایین زن به جز بخش رزوه بارنده هیچ قسمتی از آن نباید در داخل سقف کاذب قرار گیرد.

۱۳ - در هنگام نصب بارنده بالازن، فاصله بارنده تا سقف می بایست بین  cm30-5 باشد.  

 ۱۴- قبل از بستن اسپرینکلر بایستی لوله انشعاب (نیپل) نسبت به سقف کاذب تراز گردد ( لوله کاملا عمود باشد) و در صورت نیاز به قطعه واسطه جهت تنظیم ارتفاع، ابتدا اتصال واسط به لوله بسته و محکم گردد سپس اسپرینکلر بسته شود در غیر اینصورت اسپرینکلر از گارانتی خارج خواهد شد.

۱۵ - مواد مورد استفاده جهت آب بندی به مقدار مناسب استفاده گردد. حجم زیاد ماده آب بندی باعث خواهد شد تا هنگام بستن اسپرینکلر نیروی زیادی به آن وارد شده و با توجه به اینکه این تجهیز از جنس برنج می باشد امکان دفرمه شدن بدنه و حتی شکستن حباب (بالب) وجود دارد.

 ۱۶-نصب اسپرینکلر با آچار مخصوص با نیروی متعارف به نحوی محکم و آب بندی گردد که به بدنه اسپرینکلر و حباب (بالب) آسیب وارد نشده تا از شکل واقعی خارج نگردد.

 

 

 

 

 

 

 

۱۷-اسپرینکلر بایستی فقط با آچار مخصوص بسته شود تا نیروی وارده به طور یک نواخت به تمام محیط تجهیز اعمال شود. در صورت عدم استفاده از آچار، اسپرینکلر از گارانتی خارج خواهد شد.

۱۸- جهت عملیاتی کردن تجهیز بایستی پس از نصب حتما محافظ پلاستیکی حباب ( بالب) جدا شود.

۱۹- پس از نصب هنگام رنگ آمیزی ساختمان نباید بارنده رنگ شود و یا محدوده پاشش آن تا شعاع حداقل 50cm با مواد یا وسایلی پوشش داده شود و یا وسیله ای از آن آویزان شود.

۲۰- دمای عملکرد اسپرینکلر مسکونی یـا دمـا معمولی 68C است، انتخاب دمای عملکرد این تجهیز (رنگ بالب) بایستی با توجه به دمای محیط و مطابق با استانداردهای داخلی و بین المللی انجام شود.

 ۲۱- دمای محیط نگهداری اسپرینکلرها نباید بیش ازC 38 و کمتر از -5C باشد.   

 ۲۲- ضربه فیزیکی ، سهل انگاری کاربر ، عدم نگهداری صحیح در درجه حرارت بالای ۳۵ درجه سانتیگراد، عدم نصب صحیح و نصب فشار کاری بالای استاندارد مجاز جزء گارانتی نمی باشد.

 ۲۳- با توجه به تعداد اسپرینکلر نصب شده، تعداد یدک مطابق توضیح زیر تهیه و نگهداری شود.

برای سیستم هایی که حداکثر ۳۰۰ عدد اسپرینکلر دارند، حداقل ۶ عدد ذخیره لازم است.

برای سیستم هایی که بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ عدد اسپرینکلر دارند، حداقل ۱۲ عدد ذخیره لازم است.

برای سیستم هایی که بیش از ۱۰۰۰ عدد اسپرینکلر دارند، حداقل ۲۴ عدد ذخیره لازم است.

اسپرینکلر آتش چگونه عمل می کند؟

اسپرینکلر آتش به گرما واکنش نشان می‌دهند. هنگامی که دمای اتاق مجهز به اسپرینکلر به 60 تا 70 درجه سانتیگراد برسد، اسپرینکلر آب را در سراسر اتاق اسپری کرده و آتشی که باعث افزایش دما شده است را مهار می‌کند. توجه داشته باشید که حتی اگر افزایش دما ناشی از دود باشد باز هم اسپرینکلر آتش نشانی عمل می کند. 

سیستم اسپرینکلر چگونه است؟  

سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر نوعی سیستم خاموش کننده خودکار آتش (AES) است. این سیستم با پخش آب از طریق سری‌ سرهای اسپرینکلر که به لوله‌های توزیع متصل هستند، از گسترش و پیشروی آتش جلوگیری می‌کند. سیستم اسپرینکلر یک روش حفاظت فعال است که می‌تواند به امنیت آتش‌نشانان و افرادی که آن‌ها نجات می‌دهند، کمک کند. عملکرد سیستم های مخصوص اسپرینکلر های آتش نشانی با توجه به کاربرد آن ها متفاوت می باشد. به شکلی که هر سیستم و هر سری برای شرایط مختلفی طراحی و تولید می شود. برای مثال زمانی که در محیط های سرد، امکان یخ زدگی وجود دارد از سیستم لوله کشی خشک بهره گرفته می شود. همچنین از سیستم های سیلابی در فضا ها و مکان هایی که احتمال گسترش پیدا کردن آتش با سرعت بالا وجود دارد، استفاده می شود. به شکلی که در سیستم سیلابی تمام نازل ها به صورت هم زمان آبپاشی را انجام خواهند داد. 

انواع سیستم های اسپرینکلر آتش نشانی کدام اند؟

سیستم های آتش نشانی در انواع مختلفی طراحی و عرضه می شوند. سیستم لوله خشک، سیستم لوله تر، سیستم پیش عملگر و سیستم اسپرینکلر سیلابی از جمله سیستم های اسپرینکلر آتش نشانی می باشند. همه این سیستم‌ها به جلوگیری از گسترش شعله‌ها و کاهش خسارت آتش‌سوزی کمک می‌کنند. تفاوت اصلی این سیستم‌ها در کاربرد و نحوه فعال شدن آن‌ها است.

رایج ترین نوع آبپاش (اسپرینکلر ساختمان) چیست؟

سیستم اسپرینکلر لوله تر را می توان رایج ترین نوع سیستم های اسپرینکلر دانست. در صورت وجود محیطی که باعث یخ زدگی آب شود، از سیستم های دیگر مانند لوله خشک، استفاده می شود.

چند نوع سر اسپرینکلر وجود دارد؟

سری های مخصوص اسپرینکلر، انواع مختلفی دارند که هر کدام از آن ها کاربرد خود را داراست. به صورت کلی می توان سری اسپرینکلر های آتش را به انواع سری اسپرینکلر پایین زن، بالازن، بغل زن و اسپرینکلر مخفی دسته بندی کرد.

کاربرد اسپرینکلر آتش یا آبپاش چیست؟

اسپرینکلر آتش نشانی جزء محصولات شرکت هارنس فایر است که از آن به منظور اطفا حریق استفاده می شود. به شکلی که این محصولات می توانند آتش را در همان مراحل اولیه، کنترل و مهار کنند و تا حد زیادی احتمال پخش شدن آتش را کاهش دهند.